Zeničko-dobojski kanton (ZDK) u školskoj 2024/2025. godini bilježi ukupno 29.625 učenika u osnovnim školama, čime se svrstava među kantone s najvišim brojem učenika u odnosu na broj stanovnika – 85 učenika na 1.000 stanovnika. Ovaj rezultat je znatno iznad federalnog prosjeka, koji iznosi 76 učenika na 1.000 stanovnika.
Unutar kantona, najistaknutija općina je Tešanj, sa čak 101 učenikom na 1.000 stanovnika, čime se nalazi u vrhu cijele Federacije BiH. Visoke vrijednosti bilježe i Breza (91), Kakanj (91), Visoko (93), te Zenica (87), što svjedoči o stabilnoj demografskoj i obrazovnoj strukturi ovih sredina.
Grad Zenica, kao administrativni i obrazovni centar kantona, održava iznadprosječan broj učenika, što je pokazatelj očuvane populacijske osnove i kontinuiranog školskog kapaciteta.
S druge strane, zabrinjavaju podaci iz manjih općina kao što su Usora, sa samo 31 učenikom na 1.000 stanovnika, i Vareš sa 52, što ukazuje na negativne demografske trendove i izražen odlazak stanovništva, posebno mladih porodica.
ZDK u odnosu na druge kantone
ZDK se nalazi među tri najjača kantona po udjelu učenika na 1.000 stanovnika, zajedno sa Kantonom Sarajevo i Bosansko-podrinjskim kantonom:
- Kanton Sarajevo ima 91 učenika na 1.000 stanovnika, uz ukupan broj od 38.478 učenika. Najviši udio zabilježen je u općini Centar Sarajevo – 106 učenika, što je i rekord u entitetu.
- Bosansko-podrinjski kanton ima 92 učenika na 1.000 stanovnika, ali u apsolutnom broju svega 1.973 učenika, što odražava manju ukupnu populaciju.
- ZDK sa svojih 85 učenika na 1.000 stanovnika i preko 29.000 učenika, pokazuje i brojčanu i proporcionalnu snagu.
S druge strane, kantoni sa najnižim udjelom učenika su:
- Kanton 10: 43 učenika na 1.000 stanovnika
- Posavski kanton: 37 učenika na 1.000 stanovnika
- Unsko-sanski kanton: 57 učenika na 1.000 stanovnika
Usporedbe radi, Tuzlanski kanton, iako broji najveći apsolutni broj učenika – 33.436, ima 78 učenika na 1.000 stanovnika, što je nešto niže od ZDK‑a.
Zeničko-dobojski kanton među liderima
ZDK se tako nalazi u grupi kantona koji, uz značajan broj stanovnika, uspijevaju zadržati vitalan obrazovni sistem. Općine kao što su Tešanj, Visoko, Zenica i Kakanj pokazuju otpornost na negativne trendove kao što su pad nataliteta i iseljavanje.
Istovremeno, rezultati iz Usore, Vareša i Žepča (73 učenika na 1.000 stanovnika) sugeriraju potrebu za ciljanom demografskom i razvojnom politikom, kako bi se spriječilo dalje osipanje školskog sistema u rubnim i manje razvijenim općinama.
Pratite nas i na Twitteru, Facebooku i Instagramu.
