Nedugo nakon što je preuzeo drugi predsjednički mandat Donald Trump je najavio kako na mjestu današnje Gaze, koju su izraelske vojne snage u znak odmazde na 7. oktobar pretvorile u ruševinu, ubile prek 60.000 ljudi, najviše žena i djece, te stanovništvo raselile unutar enklave i izložile izgladnjivanju, vidi “Rivijeru Bliskog istoka”.
Ova tema ponekad bude marginalizirana u moru drugih globalnih dešavanja, ali plan nikada nije javno odbačen, a to potvrđuje i najnoviji tekst The Washington Posta, koji je imao uvid u povjerljivi dokument od 38 stranica Gaza Reconstitution, Economic Acceleration and Transformation Trust – skraćeno GREAT Trust, iz kojeg je vidljivo kako i dalje vlada ideja da se Gaza stavi pod američko starateljstvo na najmanje 10 godina, dok se ne transformira u luksuzno turističko odmaralište i tehnološki centar.
GREAT Trust – predviđa, kako se navodi, barem privremeno preseljenje svih dva miliona stanovnika Gaze. Prema dokumentu, Palestincima bi bila ponuđena dva izbora.
“Dobrovoljni” odlazak u druge zemlje, uz jednokratnu isplatu od 5.000 dolara, pokrivene troškove četverogodišnje stanarine i godinu dana hrane ili u ograničene, sigurne zone unutar enklave tokom njene izgradnje.
Prijedlog su, piše The Washngton Post, razvili neki od istih Izraelaca koji su osnovali i pokrenuli Humanitarnu fondaciju za Gazu (GHF), koju podržavaju SAD i Izrael, a koja sada distribuira hranu unutar enklave. Finansijsko planiranje obavio je tim koji je u to vrijeme radio za Boston Consulting Group. BCG je saopštio da rad na planu trusta nije izričito odobren i da su dva viša partnera koji su vodili finansijsko modeliranje naknadno otpuštena.
Onima koji posjeduju zemlju, fond bi ponudio “digitalni token” u zamjenu za prava na obnovu njihove imovine, koji bi se koristio za finansiranje novog života negdje drugdje.
Oni koji ostanu bili bi smješteni u objektima s malom površinom od 323 kvadratna metra – što je zanemarivo čak i po standardima mnogih kampova koji nisu namijenjeni izbjeglicama u Gazi.
GREAT Trust izdvaja šest milijardi dolara za privremeni smještaj za Palestince koji ostaju u Gazi i pet milijardi dolara za one koji se presele.
Nije jasno da li plan odražava politiku SAD-a, a ni Bijela kuća ni State Department nisu odgovorili na zahtjev Washington Posta za komentar.
Sve ukazuje na to da dokument oslikava ono što je Trump ranije izjavljivao za Gazu kao o mjestu “prelijepih nekretnina”.
“Pametni gradovi” i digitalni tokeni
Vlasnicima zemljišta bi se nudili digitalni tokeni u zamjenu za njihovu imovinu. Tokene bi mogli iskoristiti za kupovinu stanova u jednom od šest do osam planiranih “pametnih gradova” u obnovljenoj Gazi ili za finansiranje novog života u inozemstvu.
Plan predviđa da Izrael prenese administrativne ovlasti nad Gazom na tzv. GREAT Trust, uz sporazum sa SAD-om. Fond bi upravljao Gazom oko 10 godina, dok se, prema planu, ne stvori “reformisana i deradikalizirana” palestinska vlast.
Sigurnost bi u početku bila pod kontrolom Izraela i privatnih zapadnih vojnih kompanija te “državljana trećih zemalja”, a kasnije bi tu ulogu preuzela obučena lokalna policija.
Plan uključuje i moguća ulaganja arapskih zemalja kako bi projekt postao multilateralni, ali Trumpova administracija ne obraća pažnju na zahtjeve arapskih vlada da takav plan mora voditi ka palestinskoj državnosti.
O palestinskoj državnosti se u dokumentu ne govori. Umjesto toga, predviđa se da bi neodređeni palestinski entitet mogao biti uključen u Abrahamove sporazume.
Prijedlog predviđa ogromne profite za investitore – skoro četiri puta veći povrat ulaganja i godišnji prihod od 4,5 milijardi dolara u roku od deset godina, ali i govori o lokaciji Gaze “na raskršću” onoga što će postati “proamerička” regija, dajući Sjedinjenim Državama pristup energetskim resursima i ključnim mineralima, te služiti kao logistički centar za ekonomski koridor Indija-Bliski istok-Evropa koji je prvi put najavljen za vrijeme Bidenove administracije, ali je propao zbog rata u Gazi.
Šta bi bilo izgrađeno u Gazi
Obnova bi započela uklanjanjem otpada i neeksplodiranih ubojnih sredstava te rekonstrukcijom komunalnih usluga i električne mreže. Početni troškovi finansirali bi se korištenjem 30% zemljišta Gaze kao kolaterala, koje bi pripalo trustu. Planeri ističu da je to “najveći i najlakši način”, istovremeno upozoravajući da bi to moglo izgledati kao prisvajanje zemljišta.
Neki od infrastrukturnih projekata koje bi finansirali investitori su asfaltiranje obilaznica i tramvajske linije oko Gaze, a koje bi nosile ime “MBS autoput”, po saudijskom prijestolonasljedniku Mohammedu bin Salmanu, a moderni autoput sjever-jug kroz centar Gaze po predsjedniku Ujedinjenih Arapskih Emirata Mohammedu bin Zayedu al-Nahyanu. Nova luka i aerodrom bili bi izgrađeni na krajnjem jugu, s direktnim kopnenim vezama s Egiptom, Saudijskom Arabijom i Izraelom.
Saudijska Arabija i Ujedinjeni Arapski Emirati javno su se obavezali, piše The Washington Post, na egipatski prijedlog za Gazu i eventualnu palestinsku državnost, bez ikakvih naznaka da su pristali na bilo koji element plana.
U centru enklave planirano je šest do osam “pametnih gradova” s radnim mjestima, stambenim zgradama do 20 spratova, školama, klinikama i zelenim površinama. Povratnicima bi ponuđeni stanovi od 1.800 metara kvadratnih, procijenjene vrijednosti 75.000 dolara po stanu.
Dok mnogi kritiziraju ovaj plan, i naglašavaju kako bi svako plansko raseljavanje civila i onemogućavanje da se vrate u svoju zemlju bio nezakonit, i sami Palestinci, kroz dostupne internet kanale često poručuju da odbijaju otići jer je Gaza njihova domovina.
Za novinarku Halu Jaber, plan se svodi na “genocid upakovan kao nekretnina”.
U 38 stranica projekta Great Trust pojavljuju se, i logotipi raznih kompanija: pored luksuznih brendova s Bliskog Istoka i američkih sigurnosnih firmi.
“Neprihvatljiva i izopačena budućnost”
Najveći otklon od uključenosti u projekat izgradnje rivijere na ruševinama Gaze izrazio je italijanski arhitekt Stefano Boeri, čiji su kultni milanski, blizanci Bosco Verticale (Vertikalna šuma) navedeni kao jedna od mogućih inspiracija za predloženi plan za Gaza Rivijeru, koji navodno sastavljaju Izrael i Sjedinjene Američke Države.
“Plan Rivijere za Gazu je užasna i nasilna projekcija neprihvatljive i perverzne budućnosti, koja pretpostavlja deportaciju i prisilnu dijasporu hiljada porodica koje su već izložene stalnoj prijetnji smrću”, komentirao je Boeri, u intervjuu za ANSA-u, poslijeratni američki plan za Pojas.
“Smatram mračnim paradoksom”, dodao je, “da je među inspiracijama i slika milanskog Bosco Verticalea, prototipa arhitekture koja, naprotiv, promoviše harmoniju s prirodom i historijom mjesta i koja je posljednjih godina širom svijeta pokazala svoju sposobnost da obezbijedi ne samo stanove za bogate, već i socijalne stanove za iznajmljivanje, javne prostore i zdravstvene usluge.”
Pratite nas i na Twitteru, Facebooku i Instagramu.
