Na svom Facebook profilu povodom Dana nezavisnosti BiH Zeničanin Afan Abazović koji u svom gradu djeluje i kao planinarski i turistički vodič objasnio je detaljno kako je došlo do referenduma o nezavisnosti BiH. Podsjećamo, Abazović je po struci Pravnik.
Abazovićevo objašnjenje prenosimo u cjelosti.
– Kad krenu neke rasprave oko Referendumu, pa krenu unutrašnji, vanjski, skriveni i otvoreni neprijatelji pričati iste jadne, nestručne, podmukle i ogavne priče kako je nelegalan, kako su preglasani, kako je nametnut, kako nije poslušana volja svih naroda, i slično, ja bih zaista bio sretan kad bismo se mi, sa ove strane, domoljubi, samo malo više edukovali i pročitali o tim danima i aktima, pa onda hladno, bez hu-ha emocija, vrijeđanja, argumentovano, precizno odgovorili i lijepo zaokružili takve i slične rasprave. Istinom i samo istinom.
Predlažem da im prepričate jednu malu lekciju iz Ustavnog prava Bosne i Hercegovine, koje sam učio i položio pred prof. dr Kasimom Trnkom, a naslov je “Mišljenje IV Badinterove komisije”.
U jeku “jugoslovenske krize”, negdje na ljeto 1991. godine, Mirovna konferencija o Jugoslaviji formira Badinterovu komisiju, sastavljenu od petorice sudaca ustavnih sudova zemalja članica Evropske zajednice: Francuske, Italije, Španije, Belgije i Njemačke, kako bi ustanovilo pravne sporove i mirno riješilo krizu u bivšoj Jugoslaviji.
Skupština SR Bosne i Hercegovine 15.10.1991. godine donosi Memorandum o suverenitetu Republike Bosne i Hercegovine. To je ona sjednica kad je Karadžić govorio da “ovo (put u nezavisnost) nije dobro što vi radite” i “nemojte da mislite da nećete odvesti Bosnu i Hercegovinu u pakao, a muslimanski narod možda u nestanak”, a rahmetli Izetbegović odgovorio “ovakvu Jugoslaviju, kakvu hoće gospodin Karadžić, više niko neće, osim možda srpskog naroda” i “muslimanski narod neće nestati, to poručujem gospodinu Karadžiću”.
17.12.1991. Mirovna konferencija sa Badinterovom komisijom usvaja Deklaraciju o Jugoslaviji i Smjernice za priznavanje novih država u istočnoj Evropi i Sovjetskom Savezu.
Od jugoslovenskih republika, koje žele nezavisnost, traži se da u roku od 6 dana (do 23.12.1991. godine) dostave određene akte. SR Bosna i Hercegovina šalje te akte (evo ih nabrojani):
– Odgovore na upitnik koji je Komisija uputila zainteresovanim republikama
– Izvode iz odredbi Ustava SR Bosne i Hercegovine iz 1974. godine, amandmanima na taj Ustav usvojenim 1990, izvode odredbi Ustava Socijalističke federativne republike Jugoslavije i Nacrt Ustava Bosne i Hercegovine
– “Memorandum” i “Platformu” Skupštine SR Bosne i Hercegovine od 14. oktobra 1991. godine
– Pismo predsjednika Predsjedništva SR Bosne i Hercegovine upućeno predsjedniku Konferencije za mir u Jugoslaviji lordu Karingtonu, 27. decembra 1991. o konstituisanju “Skupštine srpskog naroda u Bosni i Hercegovini”
– Odluku predsjednika Vlade SR Bosne i Hercegovine od 8. januara 1992. godine koju je objavio “Službeni list”. (Tom odlukom vlada se obavezuje na poštovanje međunarodnih tekstova pomenutih u smernicama)
– Odgovor od 8. januara 1992. godine, na zahtjev Komisije od 3. januara 1992. za dodatne informacije.
Badinterova komisija je, osim toga, imala na raspolaganju dva pisma koja je 22. decembra 1991. godine i 9. januara 1992. godine uputio predsjednik “Skupštine srpskog naroda u Bosni i Hercegovini” i čija je kopija istog dana poslana predsjedniku Badinterove komisije.
Badinterova komisija smatra da je SR Bosna i Hercegovina prihvatila sve obaveze predviđene Deklaracijom i Smjernicama Konferencije o Jugoslaviji (tj. da je prihvatila Nacrt konvencije Haške konferencije, a naročito odredbe o pravima čovjeka i prava nacionalnih i etničkih manjina, Povelju Ujedinjenih naroda, Završni akt iz Helsinkija, Parišku povelju, Univerzalnu deklaraciju o ljudskim pravima i druge akte), a utvdila je da Ustav SR Bosne i Hercegovine garantuje jednaka prava svim građanima, da SR Bosna i Hercegovina nema nikakve teritorijalne pretenzije prema susjednim zemljama.
Badinterova komisija utvrđuje da su gore pomenute izjave istinite, da potiču od Predsjedništva i Vlade SR Bosne i Hercegovine, a da se srpski članovi Predsjedništva nisu pridružili gore pomenutim izjavama i obavezama; te da građani ostvaruju svoja prava posredstvom predstavničke Skupštine ili putem referenduma.
Tu Komisija analizira i postupke “Skupštine srpskog naroda u Bosni i Hercegovini”, poput “plebiscita za zajedničku jugoslovensku državu” i “nezavisnost Srpske republike Bosne i Hercegovine”.
Sad ide ključni dio:
– U takvim okolnostima Arbitražna komisija smatra da se izražavanje volje stanovništva Bosne i Hercegovine da se SR Bosna i Hercegovina konstituiše kao suverena i nezavisna država ne može smatrati potpuno osnovanim. (dakle, zaključuje da nije baš sve čisto kao u slučaju Slovenije, Hrvatske i Makedonije, zbog akcija srpskog naroda, ali…)
Ta ocjena bi mogla da bude promijenjena ukoliko bi, u tom pogledu, garancije pružila republika koja je formulisala zahtjev za priznanje, eventualno putem referenduma, na koji bi bili pozvani da učestvuju svi građani SR Bosne i Hercegovine, bez razlike i pod međunarodnom kontrolom.”
Nakon toga ide maratonska sjednica 24./25. januar 1992. godine, kada Skupština SR Bosne i Hercegovine donosi Odluku o raspisivanju republičkog referenduma za utvrđivanje statusa Bosne i Hercegovine, upravo na osnovu Mišljenja IV Badinterove komisije.
Da rezimiram, referendum 29. februara i 01. marta 1992. godine je raspisan i proveden na legalan način, na legalnim međunarodno-pravnim i ustavno-pravnim osnovama – stoji u Facebook objavi Afana Abazovića.
Pratite nas i na Twitteru, Facebooku i Instagramu.
